Elektrik fiyatları son bir yılda hızla artınca güneş enerjisinden yararlanma eğilimi arttı. Bu yöndeki girişimler ekonomi yönetimi tarafından da desteklenince bina çatı ve cephelerine güneş enerji sistemi kurup kendi elektriğini elde etme hevesi tavan yaptı.
Ama herkesin hücum ettiği bir alanda mutlaka bazı sorunlar da ortaya çıkar ki şimdi de öyle oldu. Sorunların başında fiyat ve teklif karmaşası, objektiflikten uzak maliyet hesaplamaları ve daha bir dizi sorun...
Her neyse... İşte o yüzden işletmelerinin elektrik ihtiyacını güneşten elde etmek üzere proje peşine düşen iş insanlarının, şirket yöneticilerinin dikkatli davranmalarında fayda var.
Dikkat edilmesi gereken belli başlı kritik noktaları aktarmakta fayda görüyorum.
Kurulum firması seçerken dikkat: Güvenilir bir kurulum firması ile çalışmalısınız. Burada en önemli kriterlerden biri geçmişte yaptıkları işlerdir. Ayrıca kamu kurum ve kuruluşlarından yetkililerin de üyesi bulunduğu Uluslararası Güneş Enerjisi Topluluğu GÜNDER’e üye olup olmadıklarına bakabilirsiniz. GÜNDER üyeliği yüzde 100 güvenilirlik garantisi sağlamasa da gerektiğinde bu dernek üzerinden sektör içi bir öz denetim mekanizması işletmeniz mümkün.
Danışmanlık hizmeti almalısınız: En güvenilir kurulumcuyu (EPC firması) bulsanız bile güneş santrali yatırım sürecinde, tedarikçiler karşısında sizin haklarınızı gözetecek bir danışmanlık firması ile çalışmanız kendi menfaatinizedir. Böylece başından sonuna sürecin bütününde kontrolü elden bırakmamış olursunuz. Tabii danışmanlık sözleşmenizde hak ve yükümlülüklerinizi iyice netleştirmenizde fayda var. Bir de danışmanların herhangi bir kurulum firması ya da ekipman tedarikçisi ile ticari ilişki içinde bulunmamalarına dikkat edin. Gerekirse sözleşmeye bununla ilgili madde de eklemeniz mümkün.
GES için sigorta teminatı isteyin: Hizmet alacağınız firma ya da firmalardan sizin için kuracakları güneş enerji sisteminin dayanıklılığının garanti etmelerini isteyin. Yoksa, 4-5 yılda kendini amorti edip sonraki 20 yılda size neredeyse bedavaya elektrik sağlayacağını düşündüğünüz bir sistem üç yıl sonra bozulur, cebinizden yeniden para çıkmadan bunu tekrar işler hale getiremezsiniz. Bu yüzden yatırımınızı sigorta poliçesi ile teminat altına aldırtmalısınız.
Üretim miktarını garantiye alın: Kurulacak sistemin amortisman süresini 3-6 yıl olarak belirtseler de siz sahibi olacağınız tesisin 25 yıllık ömrü boyunca hangi performansla üretim yapmayı sürdüreceğini öngörebilmelisiniz. Yoksa amortisman süresinin bitiminden sonra size doğru dürüst elektrik üretemeyecek kadar düşük performansla çalışacak bir sistem pek işinize yaramaz. Görünüşte zarar etmeseniz de zaman kaybetmiş olursunuz ki biliyorsunuz vakit nakittir aslında.
Ekipman tipi/markası/modeli/performansı: Çatı GES kurdurturken danışman, kurulumcu, sigortacı gibi aktörlerden hizmet alsanız da, nihayetinde her şeyi onlara bırakıp yan gelip yatmamalısınız. En iyi genel denetim aslında yatırımcının kendisi tarafından yapılır. Almanya ya da Japonya işi ekipmana göre yatırıma geri dönüş hesaplaması yapıp, ucuz yan sanayi işi parça kullanarak tesis kurmaya kalkmamaları için sözleşmelerinize ürün tipi ve modelini hatta markasını yazmayı ihmal etmemelisiniz.
Fiyat ve teşvik meselesi: Çatı GES kurdurtmak için harekete geçtiğinizde devlet tarafından sağlanan bazı teşvikler de işinizi kolaylaştıracaktır. Unutmayın bu teşvikler kurulum firmalarına değil, cebinden para çıkan, elini taşın altına koyan siz yatırımcılara veriliyor. O yüzden götürü fiyat almak yerine her kalemi ayrı ayrı gösterecek bir teklif talep edin. Ekipman listesindeki her parça için tek tek piyasa araştırması yapın. Elde edeceğiniz tutarlarla size verilen teklifteki tutarlar arasında uçurum varsa orada durun, açıklama isteyin, ikna olmadıysanız her şeyi baştan alın.
Aslında daha yazacak çok şey var ama son bir not: Geç kalmayın ama ileride başınızı derde sokabilecek risklere kapı aralayacak kadar da acele etmeyin.