Enerji Günlüğü - Bulgaristan'a mevcut Trans Balkan Hattı'nın yanında Güney Akım ve TANAP projeleri üzerinden de gaz gelmeye başlamasıyla birlikte Güneydoğu Avrupa'da Bulgaristan merkezli yeni bir gaz piyasası oluşabileceği ileri sürüldü.
Rusenergy şirketinden deneyimli analist ve danışman Mikhail Krutikhin, NaturelGasEurope'da yer alan makalesinde, Güneydoğu Arupa'daki uluslararası doğalgaz boru hattı projelerinin, bu bölgede yeni bir doğalgaz hub'ı oluşmasına yol açıp açmayacağını ele aldı. Doğu ve Güney Avrupa'da İngiltere'deki NBP veya TTF benzeri doğalgaz ticaret merkezleri bulunmadığına dikkat çeken Krutikhin, uzun zamandır bölgede bu alanda tekel konumunda bulunan Rus gaz devi Gazprom'un baskıcı tutumunun da bunda önemli payı olduğunu belirtti.
RUSYA UKRAYNA'YI AB'NİN KUCAĞINA İTTİ
Ancak Krutukhin, bu durumun yakın bir zamanda değişebileceğini düşünüyor. Ukrayna ve Bulgaristan'daki gelişmelerin bu konuda ümit verici olduğunu ifade eden Krutikhin, Gazpromun Avrupa'daki en büyük pazarı olan Ukrayna'yı ekonomiyle ilişkisi olmayan nedenlerle adeta kendi elleriyle Batı Avrupa'ya doğru itmekte olduğu görüşünü dile getirdi. Halihazırda Rus gaz devi Gazprom'a inancını yitirmiş durumdaki Ukrayna'nın Avrupa Birliği enerji ağlarıyla entegre olmanın yollarını aradığına işaret eden Kruthikin'e göre Kiev yönetimi bu yolda ilk adımı attı bile.
UKRAYNA'DAKİ DEPOLAR ÖNEMLİ KOZ
Gazprom'un uzun yıllardır kullandığı Ukrayna'nın devasa yeraltı gaz depolama tesislerinin Avrupa Birliği gaz altyapısının çok önemli bir parçası haline gelme potansiyeli taşıdığını düşünen Krutikhin şunları söyledi:
"Söylentilere göre Alman RWE bu tesislerden bir bölümünü kiralamak istiyor. Alman şirketin amacı, kış aylarında zirve yapan doğalgaz talebini buradan karşılamak. Anlaşılan o ki, Moskova ile olan değişken ve zorlayıcı ilişkilerine rağmen, bu tesisler Ukrayna'nın AB ile ekonomik işbirliği
görüşmelerinde önemli bir pazarlık kozu. Eğer diğer Avrupa enerji şirketleri de RWE'yi izlerlerse, Ukrayna'nın gaz depolama ve taşıma ağı AB gaz sektörüne bağlanabilir."
BULGARİSTAN ÖNE Mİ ÇIKIYOR?
Bu arada Bulgaristan, Gazprom'un çalışmalarını yürüttüğü ve Karadeniz'in altından geçerek Avrupa'ya Rus gazı taşıyacak Güney Akım Projesi'nin bir parçası olmaya hazır. Sofya'nın bu konudaki tek şartı, projenin AB yasalarına uygun olması... Ancak Mikhail Krutikhin, Gazprom'un Güney Akım Boru Hattı'nın aynı zamanda Bulgaristan için yeni bir gaz dağıtım rotasının müjdecisi olduğunu belirtti ve ekledi: "Üstelik bu, Moskova'nın hiç de istemediği bir rota."
Bulgarlar Gazprom'a, Güney Akım projesinin bir parçasına ev sahipliği yapmaya hazır olduklarını, ancak boru hattının 3. Enerji Paketi'ne göre AB yasalarına uyması gerektiğini söylüyorlar. İşte tam bu noktada Mikhail Krutikhin bir tespitte bulundu: "Bulgarların istediği, Güneydoğu Avrupa için bir dağıtım ve ticaret merkezi yaratmak."
ÜÇ KAYNAK BİR NOKTADA TOPLANACAK
Mikhail Krutikhin, değerlendirmelerinin devamında bu tespitin altını şöyle dolduruyor:
"Buna göre, Bulgaristan'a bir kaç kaynaktan gaz girebilecek: Mevcut boru hattı ile Rusya'dan, Güney Akım hattından ve Hazar ve Ortadoğu bağlantılarıyla Türkiye'den. Bu yollardan yeni merkeze toplanan gaz bölgedeki diğer ülkelere dağıtılacak. Bulgaristan bu düzenlemenin, bölgesel NBP veya TTF haline gelmelerine yardımcı olabileceğini umuyor."
MOSKOVA TAVRINI YUMUŞATACAK MI?
Mikhail Krutikhin bu değerlendirmelerden sonra "Peki Avrupa Birliği'nin 3. Enerji Paketi'nden rahatsız olan Rusya bugüne kadarki tavrını yumuşatacak mı?" sorusunu soruyor ve şöyle devam ediyor:
"Her iki ülkenin durumu da henüz net değil. Birçok şey Rus tedarikçilerin tavırlarına bağlı. Şu ana kadar Moskova'nın tutumu herhangi bir yumuşama belirtisi göstermiş değil. Ama Ruslar'ın söz konusu sert tutumu, sadece Avrupa pazarındaki paylarını küçültmekle kalmıyor, aynı zamanda potansiyel olarak pazar rotalarında dramatik değişikliklere de yol açıyor."
Sabiha KÖTEK