HALUK DİRESKENELİ 

Değerli okuyucular, 1996 yılında merkezi ABD Akron, Ohio'da bulunan Goodyear lastik şirketi, Polonya Debica'da bulunan lastik fabrikasını satın aldı. 

Şirket bu tesisleri devraldıktan sonra ABD standartlarına uygun lastik üretimi için yenileme yatırımlarına başladı. Önce eski buhar kazanı santralini söktü attı. Yerine ABD fabrikalarında kullandığı dört adet su borulu 10 bar sature buhar kazanı alımı için uluslararası ihaleye çıktı. 

Şirket bu konudaki alımları merkezinin bulunduğu ABD’deki Akron üstünden yapıyordu. Öncelikle Amerikan fabrikalarına buhar kazanı veren kazan firmalarından teklif istedi. 

Geçmişte Akron’daki fabrikalarına buhar kazanı temin etmiş Amerikan buhar kazanı imalatçısı firma, bizim Türkiye'de beraber ortak girişim (joint venture) şirketini kurduğumuz firma idi. Teklif talebi ABD üstünden bize geldi. Lisansımız var, buhar kazanı paket tipin en büyük kapasiteli olan saatte 80 ton satüre buhar üretecek tipi, daha önce yurtiçinde Sabancı Sasa Adana fabrikasına yapmışız, teslim etmişiz, yurtiçi referansımız var. 

İngilizce olarak teklif dosyamızı hazırladık, kurye ile gönderdik. Polonya firmaları da ihaleye katıldı. Ancak onlarda paket tip fueloil yakacak buhar kazanı tasarımı yok, bizde var. İhale 1 milyon dolar fiyatla bizde kaldı. 

Yurtdışında buhar kazanı ihalesi kazanmışız, hem de Polonya’ya satacağız. Avansımızı aldık. Daha önce yurtiçinde aynı paket kazanı yapmışız, detaylı teknik resimler elimizde hazır. Teknik resimler üstünde antet, isim düzeltmesi yaptık, Goodyear merkezinden onay aldık, imalata başladık. Üç ayda malzeme alımını, sekiz ayda fabrika imalatını bitirdik. 

Buhar kazanı fabrika çıkışı fot (free on truck) olarak hazır. Nakliye, lojistik firması teslim alacak, kamyona yükleyecek, karayolu ile Polonya Debrica fabrikasına götürecek. Ancak buhar kazanı çok ağır ve havaleli olduğundan önde ve arkada pilot otomobiller olacak, karayolu izinleri alınacak. Sadece gün ışığında yol alınacak, saatte 5 kilometre hız sınırı aşılmayacak. 

Nakliye firmasının bu taşıma için istediği fiyat 50 bin dolar. Bütün izinlerin alınması ve nakliye süresi de hesaplanınca buhar kazanının toplam teslimat süresi üç ayı buluyor. 

Polonya Debrica lastik fabrikasında yenileme çalışmaları bitmiş, buhar kazanı bekliyorlar, buhar yok. Kazan, Ankara'da bizim fabrikada hazır, teslimat bekliyor. 

Goodyear merkezinden yeni bir talep geldi. Nakliyeyi ağır kargo uçağı ile yapabilir misiniz? Hiç aklımızda yoktu. Koca buhar kazanı uçak ile taşınır mı? 

Nakliye firmalarına sorduk. Cevap olumlu geldi. Buhar kazanı boyutlarını istediler, ağırlığı, ağırlık merkezi. Evet bu büyük paket tip buhar kazanı Rus üretimi Antonov-124 nakliye uçağı ile taşınabiliyordu. Sadece Antonov 124 uçağı içine girebilmesi için buhar kazanını 90 derece yan yatırmamız isteniyordu. Uçakla nakliyenin fiyatı ise 250 bin dolar. 

Goodyear merkezinden devam yönünde cevap geldi. Fabrikada buhar kazanını yan çevirdik, kaide içine aldık. Treyler ile buhar kazanını Esenboğa havalimanına götürdük. Ağır kapasiteli iki vinç ile Antonov 124 giriş paletleri üstüne getirdik. Uçağın teknisyenleri, buhar kazanını içeri aldılar. 

O gün tüm şirket personeli Esenboğa havalimanında Antonov 124 ağır nakliye uçağı önünde saatte 80 ton buhar üretecek paket su borulu buhar kazanı önünde beraber aile fotoğrafı çektirdik. 

Sonra uçak kapıları kapandı. Uçak piste çıktı, ağır ağır hızlandı, havalandı ve gözden kayboldu. Üç saat sonra Polonya Debrica lastik fabrikası yakınlarında bir hava limanına indi. Ordan ağır nakliye araçları ile fabrikaya taşındı. Gönderdiğimiz Türk montaj ekibi yönetiminde yerine konuldu, çalıştırıldı, teslim edildi. 

Taşıma işi bizden bağımsız fiyatlandı. Biz burdan para kazanmadık. Ama 1996 yılında, yani bundan tam 22 yıl önce Polonya’ya buhar kazanı satabilen bir Türk şirketi ünvanına sahip olduk. Daha sonra dört adet benzer kazanı Kazakistan'a sattık.

1999 yılında ABD’deki ana firmamız finansal krize girdi. Önce Amerika dışındaki ortak girişim şirketlerini elden çıkardı. Bizi, yerli ortak firmamıza sattı. Yerli ortak şirketi küçülttü, çalışma alanını değiştirdi. Daha sonra fabrikayı kapattı. Arazi satıldı, firma biz çalışanlar ile yolunu ayırdı, darmadağın olduk. 

Yurtiçinde yabancı ortaklı bir şirket kurmuştuk. Bir Amerikan şirketi gibi çalışıyorduk. Lisansımız vardı, iç yazışmalarımız İngilizce (ve Türkçe) idi. Her tür fosil yakıt için uyumlu, her kapasitede buhar kazanı üretebiliyorduk. Polonya, Kazakistan, Suriye, Ürdün ve Pakistan'a buhar kazanı sattık. 

Bir rüya gibiydi, geldi ve geçti. 

Şimdi bu rüyanın aynısını, benzerini ve hatta daha da iyisini gerçekleştirmek neden mümkün olmasın? 

Haluk DİRESKENELİ - Enerji Günlüğü - Prinkipo (Büyükada) / 27 Temmuz 2018