Enerji piyasalarında her ayın başında fiyat tarifeleri güncellendiği için gözler ilgili kurumlara çevrilir. Elektrik fiyat tarifeleri EPDK tarafından üç ayda bir güncellenirken, doğalgaz fiyat tarifeleri BOTAŞ tarafından her ay revize edilerek açıklanır. Bu yüzden de Aralık, Mart, Haziran ve Eylül aylarının son günleri hem doğalgaz hem de elektrik fiyat tarifelerinin belirlendiği dönemler olması nedeniyle heyecan daha da açar.
Bugün de heyecanın yüksek olduğu böylesi dönemlerden birindeyiz. Ve Haziran ayının son günü olması nedeniyle Temmuz ayında uygulanacak doğalgaz satış tarifelerinin açıklanması bekleniyordu. Nitekim öyle oldu ve Boru Hatları İle Petrol Taşımacılığı AŞ (BOTAŞ), doğalgaz satış tarifelerinde aşağı yönlü revizyona gitti. Buna göre sanayicilere uygulanan doğalgaz satış fiyatı yüzde 9.7, elektrik üretim santrallerine uygulanan doğalgaz satış fiyatında yüzde 12.5 indirime gidildi.
Peki BOTAŞ neden fiyatları düşürdü?
Doğalgaz fiyat tarifelerindeki düşüşün arkasında petrol fiyatlarındaki gerileme yatıyor. Çünkü Türkiye’nin uzun vadeli kontratlara bağlı olarak belirlenen ve boru hatlarından aldığı doğalgazın fiyatları uluslararası petrol fiyatlarına endeksli. Ancak petrol fiyatlarındaki düşüş ve yükselişler doğalgaz fiyatlarına 3-6 aylık gecikmeyle yansıyor. Yani bugünkü doğalgaz fiyat indirimleri, petrol fiyatlarında yılbaşından itibaren yaşanan gerilemenin yansımaları oluyor.
Yılbaşında 60 dolarlar civarında bulunan ham petrolün varil fiyatı hızla gerilemiş, özellikle Covid 19 salgınının yol açtığı talep düşüşünün etkisiyle brent petrol 30 dolarların altına gerilemişti. Her ne kadar sınırlı süreli de olsa Batı Teksas tipi petrolün vaadeli kontratlarında eksi fiyatlar ile görülmüştü.
Dolayısıyla gösterge petrol (brent) fiyatlarının yılbaşında 60 dolar seviyesindeyken bir ara 25 dolarlara kadar gerilemesine dayalı olarak Türkiye’de sanayicilere satılan doğalgazın satış fiyatlarında yüzde 9.7 ile yüzde 12.5 arasında indirime gidilmesinde şaşılacak bir durum yok. Yani bu ekonomi yönetiminin sanayiciler Covid 19 salgını sürecinde çok sıkıntı yaşadılar, o yüzden kendilerine destek olalım yaklaşımıyla alınmış bir indirim kararı değil, olağan prosedürün bir yansıması. Hatta sanayiciler ve doğalgaz santrali işletmecileri “Petrol ve buna bağlı olarak uluslararası piyasalarda doğalgaz fiyatları bu kadar düşmüşken, yüzde 9.7-12.5’lik indirimle yetinmemizi niye bekliyorsunuz” diye sorsa yeridir.
Bu arada konutlarda satılan doğalgazın fiyatlarında neden indirim yapılmadığı sorusu da akla gelebilir. Cevaplayalım: Çünkü konutlarda satılan doğalgazın fiyatları zaten sübvansiyonlu. Yani ayrıntılara boğulmadan söyleyelim, konut gazı BOTAŞ’ın birim başına maliyetinin oldukça altında bir fiyattan satılıyor.