Enerji Günlüğü - ENSİA Başkanı Alper Kalaycı, EPDK’nın lisanssız elektrik tesisleriyle ilgili geçmişe de yürüyen karar almasını oyunun ortasında kural değiştirmek olarak değerlendirdi.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından 11 Ağustos 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren yönetmelik değişikliği kararı, yenilenebilir ve temiz enerji sektöründe tartışmaların odağına oturdu.

Karar kapsamında Türkiye genelinde herhangi bir noktada lisanssız elektrik üretimiyle elde edilen enerjinin, yatırımcı şirketin tüketimiyle mahsuplaşılması imkânı getirilmesi, Organize Sanayi Bölgesi (OSB) dışı yatırımın mümkün olması gibi birçok madde olumlu karşılandı. Bazı hükümlerin 12 Mayıs 2019 tarihi ve sonrasında çağrı mektubu alan tüm lisanssız yatırımları kapsaması ise sektörde tepkilere neden oldu.

“OYUN ORTASINDA KURAL DEĞİŞTİRME”

Enerji Sanayicileri ve İş Adamları Derneği (ENSİA) Yönetim Kurulu Başkanı Alper Kalaycı karara ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Kalaycı, yine bir gece yarısı düzenlemesi ile karşı karşıya kaldıklarını belirterek, “Sektörün bilgisi dışında ve görüşü alınmadan hazırlanan, yatırımını yapmış ve bu yatırım için ciddi kredi ve faiz yükü altına girmiş yatırımcılar için ‘oyun ortasında kural değiştirme’ anlamına gelen bu türden uygulamaların son derece rahatsız edici olduğunu düşünüyoruz. Aslında sadece bir madde yüzünden, ayakta alkışlayacağımız ve tüm lisanssız sektörünü uçuracak bir yönetmeliği, başka yönleri ile tartışmak zorunda kalıyoruz” dedi.

Kamu yönetiminde alınan idari kararların geriye doğru işletilmesinin pek çok haksızlığı beraberinde getirdiğini vurgulayan Kalaycı, yönetmelik ile yapılan olumlu değişikliklerin, bu yüzden geri planda kaldığını belirtti.

“GERİYE DÖNÜK YAPILAN HER UYGULAMA, HER ZAMAN SIKINTI YARATTI”

Sektörün bilmediği bir nedenden ötürü geriye dönük bir karar uygulanması durumunda, karar almadan önce gerekçeleri ile açık ve şeffaf bir şekilde sektöre anlatılması ve tüm risklerinin değerlendirilmesi gerektiğine işaret eden ENSİA Başkanı Alper Kalaycı, “Geriye dönük olarak yapılan her uygulama, her zaman sıkıntı yaratmıştır. Enerjiye, özellikle temiz enerjiye muhtaç olduğumuz bugünlerde sektörü bu derece karıştırmamak gerekirdi. EPDK kararına konu olan yönetmelik değişikliğinde, bir firmanın tüketim noktasından uzakta Türkiye içindeki herhangi bir noktada inşa ettiği GES yatırımı ile mahsuplaşmaya gidebilmesi çok olumlu bir gelişme. Buna karşılık yatırımcının tüketim fazlası olan enerjiyi bedelsiz vermek zorunda olması kabul edilebilir bir durum değil” ifadelerini kullandı.

2022 Temmuz sonu itibarıyla ulaşılan 8.700MW GES kurulu gücünün yaklaşık 3.200MW’ının, son üç yılda devreye alınan santrallerden oluştuğunu belirten Alper Kalaycı, “Türkiye sınırsız bir enerji kaynağı olan güneşte böylesine muhteşem bir ivme yakalamışken, bu alana yatırım yapan ve risk alan insanların önüne set çekmek kabul edilebilir bir durum değildir. Adeta kendi ayağımıza kurşun sıkmaktır. Bundan üç sene sonra, bugün alınan ve uygulanan bir kararın, yine bir gece yarısı alınan kararla değişmeyeceğinin garantisini kimse veremez. Güvenin sarsılması yerli yabancı tüm yatırımcıların karar alma aşamalarını etkileyecektir. En kısa sürede geçmişe dönük yapılan uygulamadan vazgeçilmesi ve buna benzer bir durumun tekrar yaşanmayacağının garantisinin verilmesi gerekir” şeklinde konuştu.

“YATIRIMCI GÜVEN BUNALIMI YAŞAMAMALI”

Sektörde oluşan tepki ve kafa karışıklığı sonrasında EPDK’nın aynı gün yaptığı basın açıklaması ile konuya açıklık getirmeye çalıştığına dikkat çeken Alper Kalaycı, bu açıklamada tüketim fazlası enerjiyi kamuya ücretsiz vermek istemeyen yatırımcılara yönelik, “Şalteri kapatan yatırımcılar ise hem kendi tüketimlerini karşılayamayacak hem de yerli ve milli bir kaynağımızın heba olmasına göz yummayı tercih etmiş olacaktır” cümlesinin izaha muhtaç bir içerik taşıdığını vurguladı. Kalaycı, kamu otoritesi ile yatırımcılar arasında güven bunalımı yaratacak her türlü girişimden uzak durulmasını istediklerini ve böyle bir inatlaşma durumunda, yeni yatırımların ivmesinde büyük düşüşler olacağını, ülkenin adeta güneş paneli çöplüğüne döneceğini söyledi.

“GÖRÜNMEZ EL YİNE DEVREDE Mİ”

ENSİA’nın geçmiş yıllarda yaptığı ‘Görünmez bir el GES yatırımlarını engelliyor’ değerlendirmesini hatırlatan Alper Kalaycı, “Şimdilerde bu benzetmenin ne kadar isabetli olduğunu anlıyoruz. Sanayici, otel sahibi, fabrika sahibi, site sakini, apartman sakini ya da herhangi bir vatandaş… Kendi elektriğini üretebilecek iradesi ve finansal gücü varsa bırakalım üretsin. Ancak bunu yaparken insanları yormayan, onları tek noktada karşılayan ve tüm süreçlerini aynı noktada tamamlayabileceği bir sistem kurmamız gerekiyor. Ancak bu sistemi kurarken, bugün aldığı kararı yarın ortadan kaldıran, geriye doğru işleyen kararlar alarak güven bunalımı yaratan tutumlardan uzak durmamız önemli. Dolayısıyla vatandaşın istekli devletin ise yatırımların önünü açan noktada tutarlı şekilde konumlanması gerekiyor. Özellikle doğru bir regülasyon altyapısı ile ikili anlaşmaların önünün tamamen açılması gerekiyor. Küçük ölçekli yatırımcılara bir yatırım modeli sunmamız önemli. Bu durumda zaten kimse 1 tüketip, 10 satayım diye yola çıkmayacaktır” diye konuştu.

Türkiye’nin, 2014 yılından bugüne dünyada GES kurulu gücünü en fazla artıran 9’uncu, Avrupa’da ise 3’üncü ülke konumuna yükseldiğinin altını çizen Kalaycı sözlerini, “Ancak daha alınacak çok uzun yolumuz var. Bugün güneş enerjisinde tüm dünyanın gıpta ile baktığı Almanya, Türkiye ile kıyaslanmayacak ölçüde az güneş alan bir ülke. Yıllık 1.600 saat güneşlenme süresi ile Türkiye’den %60 daha az güneş alan Almanya’nın, güneş enerjisinden 60.000MW, yani bizden 7 kat fazla enerji üretmesi hepimizi düşündürmelidir. Kamu otoritelerimizin yerli kaynaklarımızla üreteceğimiz her bir kilovat enerjinin, karşılığı olan dövizin cebimizde kalması demek olduğunu unutmaması gerekiyor” şeklinde sonlandırdı.