Enerji Günlüğü - Milli Akıllı Sayaç Sistemi’nin kuruluş prensipleri ile uygulama esaslarını belirleyen Yönetmelik yayımlandı. Sistem, elektrik üretim ve tüketim noktalarında doğrudan veri paylaşımı yapabilen akıllı sayaçlarla çalışacak. 

Elektrik Piyasası Ölçüm Sistemleri Yönetmeliği, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından yayımlandı. Yönetmelik 01 Ocak 2024 tarihi itibarıyla yürürlük kazanacak. 

Yeni Yönetmelik “Otomatik Sayaç Okuma Sistemlerinin Kapsamına ve Sayaç Değerlerinin Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar” ile “Elektrik Piyasasında Kullanılacak Sayaçlar Hakkında Tebliğ’i” yürürlükten kaldırdı. Bu iki düzenlemeye daha önce yapılan atıflar, Yeni Yönetmeliğe yapılmış sayılacak. 

Yönetmelik elektrik piyasasında lisanslı ve lisanssız üretim faaliyetleri ile tüketim amaçlı kullanılan ölçüm sistemleri kapsamında yer alan sayaçlar dahil olmak üzere tüm ölçüm sistemlerinin belirlenmesine, gerekli teçhizatın kurulmasına, bu sistemler vasıtasıyla elde edilen verilerin işlenmesi ve paylaşımına ilişkin esaslar ile tarafların görev, yetki ve sorumluluklarını belirlemeyi amaçlıyor. 

Düzenleme uyarınca Milli Akıllı Sayaç Sistemi (MASS) kurulacak ve bu sistem kapsamında Akıllı Sayaç Eko ve Akıllı Sayaç PRO olarak tanımlanan iki farklı sayaç tipi kullanılacak. MASS sisteminde akıllı sayaçlar dışında aşağıdaki bileşenler de yer alacak.

• Modem
• Merkezi haberleşme yazılımı
• Veri yoğunlaştırıcı
• Kullanıcı mobil uygulaması.

Dağıtım sistemine bağlı sayaçların MASS kapsamına dahil edilmesi, iletişim kurulması için gerekli teçhizatın, altyapının ve akıllı sayaçların kurulumu, işletilmesi ve bakımı ve mevcut sayaçların akıllı sayaçlar ile değiştirilmesi dağıtım şirketlerinin sorumluluğunda olacak.

İletim sisteminde ise kullanıcı mülkiyetindeki sayaçların değiştirilmesi durumunda ve kullanıcılar için ilk defa tesis edilecek sayaç ve modemler, kullanıcı tarafından temin edilecek, ancak bunlar Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) tarafından tesis edilecek. İlk defa tesis edilecek akıllı sayaçlara ilişkin iletişim altyapısı bulunmaması durumunda iletişim altyapısı kullanıcı tarafından temin ve tesis edilecek. İletim sistemine verilen ya da iletim sisteminden çekilen elektrik enerjisini ölçen sayaçların tümünün akıllı sayaç olması gerekecek.

Kullanıcı mobil uygulamasının ve internet sitesinin kurulması, kullanıma sunulması, işletilmesi ve veri güvenliğinin sağlanması ise Elektrik Piyasası İşletme AŞ’nin (EPİAŞ) sorumluluğunda olacak. 

LİSANSSIZ TESİSLERDE SAYACI ŞEBEKE İŞLETMECİSİ TAKACAK

Lisanssız elektrik üretim tesislerinde şebeke işletmecisi tarafından, Üretim ve tüketim tesislerinin aynı yerde bulunması halinde, bağlantı anlaşmasında belirlenen yere ilgili mevzuatta uzlaştırma mekanizmasının gerektirdiği haberleşmeyi sağlayabilecek çift yönlü sayaç takılacak. 

Üretim tesisinin tüketim tesisiyle aynı yerde bulunmaması halinde ilgili tesislerin bağlantı anlaşmalarında belirlenen yerlere, ilgili mevzuatta uzlaştırma mekanizmasının gerektirdiği haberleşmeyi sağlayabilecek şekilde üretim tesisi için çift yönlü, tüketim tesisi için tek yönlü sayaç takılacak. Çift yönlü sayaçlar için şebeke işletmecisi tarafından kontrol amaçlı ikinci bir sayaç da takılabilecek.

10kW ÜZERİ LİSANSSIZLAR “AKILLI SAYAÇ PRO” KULLANACAK

Kurulu gücü 10kW’ın üzerinde olan üretim tesisleri için tesis edilecek sayaçlar mutlaka Akıllı Sayaç PRO olacak. Tüketim tesisi için kurulacak, farklı teşvik fiyatlarına tabi yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri ile kojenerasyon ve mikrokojenerasyon tesislerinde üretilen elektrik enerjisinin ayrı ayrı saatlik ölçülmesine imkân verecek şekilde sayaç tesis edilecek.

MASS’ın yaygınlaştırılması sırasında tesis edilecek Akıllı Sayaç EKO segmentindeki sayaçlara aşağıdaki sıralama doğrultusunda öncelik tanınacak. 

• Yeni tesis edilen sayaçlar ile damga süresinin dolması nedeniyle değiştirilmesi gereken sayaçlar.
• Her bir dağıtım transformatörü çıkışına tesis edilmesi gereken sayaçlar.
• Arıza kaynaklı olarak değiştirilmesi gereken sayaçlar.
• Kaçak elektrik kullanım şüphesiyle değiştirilen sayaçlar.

Aşağıdaki sayaçlar da mutlaka Akıllı Sayaç PRO kapsamında güncellenecek.

• Lisanslı üretim tesislerinin tüketim birimlerinin dağıtım sisteminden çektiği elektrik enerjisini ölçen sayaçlar.
• Lisanslı üretim tesislerinin dağıtım sistemine verdiği elektrik enerjisini ölçen sayaçlar.
• İki dağıtım sistemi arasındaki alışverişe esas elektrik enerjisini ölçen sayaçlar.
• Depolamalı elektrik üretim tesisi bünyesindeki elektrik depolama ünitesi, üretim tesisine bütünleşik elektrik depolama ünitesi ile müstakil elektrik depolama tesislerinden verilen ve çekilen elektrik enerjisini ölçen sayaçlar.
• Önceki yıl tüketimi veya yıl içerisindeki tüketimi 10 MWh üzerinde olan kullanım yerlerine ilişkin mevcut sayaçlar.
• Ayrı bir elektrik aboneliği olan ve en az bir DC 50 kW ve üzeri güçte şarj ünitesi bulunan şarj istasyonları ile tüketimi yıllık 10 MWh üzerinde olan şarj istasyonlarının elektrik tüketiminin ölçülmesi için kullanılacak sayaçlar.

Serbest tüketici olup önceki yıl tüketimi veya yıl içerisindeki tüketimi 10MWh üzerinde olan kullanım yerlerindeki tüketiciler, 01 Ocak 2024’ten sonra tedarikçi seçme hakkını kullanırsa; kullanım yerindeki sayaçların Akıllı Sayaç PRO olması zorunlu tutulacak. Bu kullanım yerlerinde uzaktan haberleşme özelliği olmayan sayaçlar ilgili şebeke işletmecisi tarafından müteakip ay içinde değiştirilecek.

MASS sisteminin kuruluşuyla ilgili aşamalar EPİAŞ, TEİAŞ, Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ (TEDAŞ), dağıtım şirketleri gibi farklı kuruluşlar tarafından gerçekleştirilecek ve sistemin altyapısı 2025 yılının Ağustos ayına kadar tamamlanmış olacak.