Enerji Günlüğü - Piyasa şartlarında çalışması zorlaşan kömür, gaz ve hidroelektrik santrallerine, kapasite mekanizması çerçevesinde yılın ilk altı ayında 1.1 milyar TL ödendi. En yüksek ödemeyi Konya Şeker aldı.
Türkiye, yerli kaynaklara dayalı sıfırdan elektrik üretim yatırımlarını özendirirken, geçmişte kurulmuş ve halen işletmede bulunan bu tür santrallerin de ayakta kalması için formüller geliştiriyor. Ortaya çıkan formüllerden biri de, ülkenin elektrik üretim altyapısı açısından kritik öneme sahip olsa da piyasa şartlarında ayakta kalmakta zorlanan santrallere sağlanan kapasite mekanizması desteği.
KAPASİTEYE BAĞLI ÖDEME
Söz konusu destek, santrallere yaptıkları üretimden bağımsız olarak kurulu kapasiteleri oranında bir ödeme yapılmasını düzenliyor. Kurulu güç, yani megavat (MW) başına ödeme tutarları, doğalgaz, hidroelektrik ve kömür santrallerinde farklı farklı belirlenmiş durumda.
KÖMÜR, SU VE GAZ SANTRALLERİ
Bu desteklerden, yenilenebilir enerji kaynaklarını destekleme mekanizması (YEKDEM) kapsamı dışında kalan hidroelektrik santraller ile yerli kömür yakan termik santrallerin yanında, sistem dengeleyici karakterleri nedeniyle ithal yakıt kullanmasına rağmen bazı doğalgaz çevrim santralleri de yararlanıyor.
ÜRETSE DE ÜRETMESE DE PARA
Söz konusu destekleme modeli, ülkedeki elektrik sektörünün sistem operatörü konumundaki Türkiye Elektrik İletim AŞ tarafından geliştirilip uygulanıyor. İlgili santrallere, piyasa şartlarında maliyetleri tutturup üretim yapamasalar bile aylık olarak belli miktarda kapasite mekanizması ödemesi yapılıyor.
YILIN İLK YARISINDA 1.1 MİLYAR TL
2019 yılı için kapasite mekanizması kapsamına giren santral sayısı 45. Bunlardan 5’i hiç yerli kömür yakmadığı için ödeme almadı. Listedeki santrallere bu yıl için yapılacak kapasite mekanizması ödemesi tutarı TEİAŞ tarafından 2 milyar TL olarak belirlenmişti. Yılın ilk altı ayında bu tutarın yarısından fazlası, yani 1.1 milyar TL’lik kısmı, uygulanan formüllerle tespit edilerek 40 santrale bölüştürüldü.
EN ÇOK ALAN SANTRAL SOMA B
Kapasite mekanizması kapsamında dağıtılan 1.1 milyar liralık tutarın yüzde 10’una yakını tek bir santrale ödendi. Bu santral, yaklaşık 100.8 milyar TL ödenen Konya Şeker’e ait Soma B Termik santrali oldu.
YATAĞAN VE YENİKÖY-KEMERKÖY
Kapasite mekanizması kapsamında en yüksek ödeme alan santraller arasında ikinci sırayı da yerli linyit yakan iki santral aldı. Bunlar Bereket Enerji’ye ait Yatağan Termik Santrali ile IC-Limak ortaklığının işlettiği Kemerköy Termik Santrali oldu. Üçüncü en yüksek kapasite ödemesi ise Çelikler tarafından işletilen Seyitömer Kömür Santrali aldı. Bu tesisleri Limak’a ait Hamitabat Doğalgaz Çevrim Santrali ile Konya Şeker’e ait Kangal Termik Santrali izledi.
ASLAN PAYINI KONYA ŞEKER ALDI
Yılın ilk altı ayında en yüksek kapasite mekanizması desteği alan enerji oyuncusu Kangal ve Soma B termik santrallerini işleten Konya Şeker oldu. İkinci sırada 120 milyon lira ödenen Orhaneli, Tunçbilek ve Seyitömer Termik Santralleri’nin sahibi konumundaki Çelikler Holding yer aldı. Bandırma ve Bandırma II doğalgaz santralleri ile Tufanbeyli Kömür Santrali’ni işleten Enerjisa’ya 105 milyon lira ödeme yapıldı. Yeniköy ve Kemerköy Kömür Santralleri’nin yarısına, Hamitabat Doğalgaz Çevrim Santrali’nin ise tamamına sahip Limak Grubu 100 milyon lira kapasite ödemesi alırken, Yatağan ve Çatalağzı Kömür Santralleri ile Düzce ve Adıgüzel HES’lerin işletmecisi Bereket Enerji’ye yapılan kapasite mekanizması tutarı da 99 milyon lira oldu.
Mehmet KARA - Enerji Günlüğü