Enerji Günlüğü - Zenit Enerji Yönetim Kurulu Başkanı Can Sözen, Türkiye'de, mevcut toplam kurulu gücün üzerinde, yani 70 bin MW'lik bir lisanssız güneş enerjisi potansiyeli bulunduğunu söyledi.
Türkiye'de güneş enerjisi alanında yatırım yapmak isteyenlere ekipman tedarikinin yanı sıra danışmanlık desteği de sunan Zenit Enerji'nin Yönetim Kurulu Başkanı Can Sözen, sektörü, faaliyetlerini, Türkiye'nin bu alandaki potansiyelini ve güneşe yatırım yapmak isteyenler için özellikle arazi seçimi konusunda işin püf noktalarını anlattı.
Dünyada güneş enerjisi nereye gidiyor?
GTM Araştırma, FERC verilerine göre ABD şebekesine 2013 yılına kadar toplamda 440 bin adet bağlantı üzerinden 12GW'lık GES yatırımı yapıldığını görüyoruz. Sektörde 2012 yılında yüzde 12, 2013'te yüzde 29'luk pazar büyümesi mevcut. Küresel ölçekte pazardaki ortalama büyüme oranı ise yüzde 19.3 düzeyinde.
Türkiye'de durum? Nasıl bir gelecek öngörünüz var?
Türkiye'de 2050 yılına gelindiğinde toplam enerji ihtiyacının karşılanmasında güneşin çok ciddi bir paya ulaşacağını düşünüyoruz. Ortalama 1550 saat güneşlenme verisi üzerinden hesaplarsak Türkiye'de 1MW'lık bir tesisin yılda 200 bin dolar getiri sağlaması mümkün. Yatırımın büyüklüğüne göre 1 MW'lık GES kurulumunun maliyeti 1 milyon dolar ile 1 milyon Euro arasında değişebiliyoir. Ancak buna arazi geliştirme, finansman ve sistemi devreye aldıktan sonraki bakım ve yönetim giderlerini de eklemek lazım. Dolayısıyla burada başka pek çok ülkeye göre, daha ekonomik bir güneş enerjisi yatırımı imkanı mevcut.
Lisanssız elektrik meselesi?
Aslında Türkiye'de güneş pazarı, 2013 yılında birincil ve ikincil mevzuatın tamamlanmasıyla gelişmeye başladı. Bu durum lisanssız elektrik üretim yatırımları için de geçerli. Biz Türkiye'de lisansız güneş enerjisi alanında 70 GW'lik bir potansiyel olduğunu düşünüyoruz.
Zenit Enerji’nin faaliyet konuları nedir?
Biz Türkiye’nin önde gelen fotovoltaik ürün distribütörlerinden biriyiz. Güneş panelleri, invertörler, fotovoltaik montaj sistemleri, DC kablo ve konektörler, uzaktan izleme, ölçüm ve test sistemleri gibi çok geniş bir ürün yelpazesinde EPC firmalarıyla yüklenici firmalara tedarik hizmeti sunuyoruz. Artık ekonomik ihtiyaçları kârlı bir şekilde karşılayabilecek pazarlar, tüketiciler ve çalışanlardan oluşan toplumun sadece refahına konforuna değil, çevre sağlığına da katkıda bulunabilmenin gururunu yaşıyoruz.
Not: Bu söyleşinin bir bölümü, DÜNYA Güneş Enerjisi Dosyası'nda yayınlanmıştır.
Yani yaptığınız işi seviyorsunuz...
Evet, tabii ki... Çünkü yüksek standartlar çerçevesinde çevresel, ekonomik ve sosyal açıdan sürdürülebilir bir gelecek için solar enerji çözümleri sunuyoruz. 2010 yılında kurulan Zenit Enerji ilk adımlarını Ar&Ge yatırımları yaparak attı. Geliştirdiğimiz ürünler arasında güneş enerjisi projelerinin ihtiyacını karşılayacak yenilikçi teknolojilerle elektrikli araçların şarj yan sanayi ürünleri de var.
Sizin ürün ve hizmetlerinizin ayırdedici yanı ne peki?
2012 yılında Alman firması REC ile anlaşma yaptık ve Türkiye’deki akreditasyonlu üçüncü taraf teknik denetlemeleri ve finansal raporlarını sunmaya başladık. Proje partnerlerimizle müşterilerimize profesyonel danışmanlık hizmetleri sunuyoruz. En çok önem verdiğimiz nokta yüksek ürün kalitesi. Kaliteden ödün vermeyen bir anlayışla, kalitesini dünya çapında kanıtlamış ürünlerin distribütörlüğünü üstleniyoruz.
Bunu biraz açar mısınız?
Sadece yüksek kalitedeki ürünler, ürün yelpazesine ekleniyor. Ürün portföyümüzde dünyanın en saygın markalarının ürünleri var. Örneğin dünyanın en büyük panel üreticilerinden Yingli Solar markasının panelleri. Dünyanın en büyük invertör ittifaklarından biri sayılan Danfoss-SMA markası da öyle. Kablo ve şalt malzemede 40 ülkede 700’den fazla müşterisi bulunan, Alman HIS Renewables firmasıyla, uzaktan izleme, ölçüm ve test sistemlerinde 30 yılı aşkın bir süredir faaliyet gösteren sektör liderlerinden Meteocontrol ile işbirliğimiz var.
Montaj aşamasına yönelik neler yapıyorsunuz?
Özellikle çelik konstrüksiyonda Zenit-Taykon Çelik işbirliğiyle tedarik hizmeti sunuyoruz. Efektif lojistik hizmeti sayesinde de sipariş edilen ürünler en kısa zamanda hedefe ulaştırılıyor. Ürün yelpazemizdeki PV modül, invertör, DC kablo, konnektör, izleme ve test sistemlerini en kaliteliyi en uygun fiyata sürdürülebilirlik ilkesiyle sunuyoruz.
Bugüne kadar neler yaptınız peki?
Haziran 2014 itibariyle Türkiye'deki toplam 9MW’lık kurulumda ürün tedariği gerçekleştirdik. Gerek yatırımcılara, gerekse EPC ve kurulum firmalarına ülkenin her noktasında hizmet verebiliyoruz. Partnerlerimiz, satış sonrası teknik hizmet desteğini de hep yanlarında hissediyor. İnşaat aşamasında saha süpervizörlük ve kurulum risk denetleme hizmeti uzmanıyız.
İleriye yönelik hedefleriniz?
Bir kere, faliyet gösterdiğimiz tüm ürün ve hizmetlerde pazar liderliğini hedefliyoruz. Kısa vadedeki en önemli hedeflerimizden biri de müşteriler için ürün seçeneklerini artırmak ve Türkiye pazarına yeni ürünler kazandırmak
Müşteriniz değiliz ya, eğer para istemeyecekseniz şunu sormak istiyorum: GES kurmak istesek, nelere dikkat etmeliyiz?
Öncelikle coğrafi ve iklim verilerine bakmalısınız. Kullanmayı düşündüğünüz arazinin güneş enerjisi potansiyelini, 20 yıllık veriler ışığında görmeniz lazım. Ayrıca sahanın gölgeleme analizini yapmanız, mümkünse arazi üzerine yerleştirilecek ölçüm istasyonuyla verileri gerçek zamanlı incelemenizi öneriyoruz.
Sahayı yüksekte mi alçakta mı tercih etmeliyiz peki?
Bakın bu çok önemli bir konu. Sahanın eski ya da yeni bir dere yatağı olup olmadığına dikkat edin. Ya da dere yatağına mesafeyi ölçmek lazım. Bu, drenaj ve acil fırtına suyu tahliye projesinin inşaat maliyetini hesaplamak için de çok önemli.
Dağ başında mı, şehir içinde mi tercih etmeliyiz?
Bu duruma ve ihtiyaca göre değişir. Dağıtım firmasından alınacak bağlantı görüş yazısı şebekeye bağlanma maliyetini belirliyor çünkü. Arazi ve araziye ulaşım mesafesi de önemli. Bu hem projelendirme ve inşa, hem de işletme süresince maliyetler üzerinde etkili bir faktör. Yapılacak ulaşım projesinin sürdürülebilirliği için 5-10-15-20 yıllık belediye nazım imar planından faydalanılmasını öneriyoruz.
Yamaçta mı, düzlükte mi diye sormayacağım...
Bence sorsanız iyi olur. Çünkü arazinin ortalama eğimi kurulum maliyetini direk etkiler. Ayrıca arazinin mülkiyet durumu, rakımı, kuşbakışı topografik yerleşim planını mutlaka inceleyin.
Peki bağa bahçeye de kurulur mu bu?
Tarım ve Orman Bakanlığı'nda kayıtlı dikili, sulu tarım arazisi güneş yatırımlarına kapalı. Bozuk bataklık nitelikte veyasıfır/bir orman alanlar hariç, orman arazilerinde de yapamazsınız. Hudut alanı, askeri alan veya askeri koruma bölgeleri de öyle. Göl veya benzeri nitelikteki su alanları da olmaz. Birinci sınıf mera alanlarında da kuruluma izin yok. Yerleşim alanı veya imarlı saha da olmamalı ayrıca.
Mehmet KARA